Deel

Openheid overheid leidt niet tot meer vertrouwen

Een opmerkelijke uitkomst van onderzoek: een transparantere overheid leidt niet tot meer vertrouwen bij burgers. En dat is toch wat we geneigd zijn te denken en te verwachten.

Een opmerkelijke uitkomst van onderzoek: een openere overheid leidt niet (vanzelf) tot meer vertrouwen bij burgers. En dat is toch wat we geneigd zijn te denken en te verwachten.

Stephan Grimmelikhuijsen toont in zijn proefschrift Transparency and trust aan dat transparantie het vertrouwen in overheidsorganisaties zelfs kan doen dalen. Kritische burgers krijgen (wanneer de teksten daartoe aanleiding geven) alleen maar meer informatie om overheidsorganisaties steeds opnieuw de schuld te kunnen geven van kleine fouten.

Hoe onduidelijker de informatie, hoe minder vertrouwen

Het negatieve verband tussen openheid en vertrouwen trad vooral op bij uitgebreide (voor leken vaak moeilijk te begrijpen) verslagen van raadsvergaderingen. Bezoekers waarderen de eerlijkheid, maar zijn na lezing negatief over de competentie en vakbekwaamheid van de raadsleden en daarmee ‘de overheid’. Het ‘kijkje in de keuken’ heeft negatieve effecten.
Een belangrijke conclusie om communicatieleken voor te houden: als een tekst te moeilijk is, geldt niet ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Onduidelijke teksten tasten het vertrouwen aan.

Hoe gekleurder de informatie, hoe minder vertrouwen

Verder kwam naar voren dat hoe positiever de gemeente de informatie over genomen besluiten kleurde, hoe negatiever het vertrouwen. Onder anderen voor veel bestuurders belangrijk om zich te realiseren!
Maar ook een te kritische blik op de eigen besluiten, vormen geen goede basis voor vertrouwen. Als een overheid een besluit heeft genomen dan willen mensen dat ze er voor gaat staan en niet de eigen keuzes afvalt.

Verouderde informatie tast vertrouwen aan.

Een derde – voor de hand liggende – conclusie is dat verouderde informatie op een website zorgt voor een daling van het vertrouwen in de overheid. Het omgekeerde geldt echter niet: heldere en tijdige gegevens leiden niet tot een groter vertrouwen. Actualiteit en openheid zijn vanzelfsprekend, zo denken burgers. Daar scoor je geen extra punten mee.

Openheid kan dus alleen tot meer vertrouwen leiden wanneer:

  • ze voldoende actueel / up to date zijn.
  • de teksten duidelijk, toegankelijk en begrijpelijk zijn en
  • ze niet te positief of negatief gekleurd zijn

Meer informatie over het proefschrift:

Marcel Hoogland

Naast anderen helpen met hun teksten, schrijf ik zelf ook graag. En dan het liefst persoonlijke verhalen met een link naar het mooie communicatievak. De onderwerpen kunnen daarom ook over alles gaan.

Ook interessant